Cẩn Trọng Với Kinh Doanh Sản Phẩm Không Có Nguồn Gốc, Chứng Từ Hợp Pháp
1. Cảnh báo: Kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc ngày càng phổ biến
Trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, ngày càng nhiều cá nhân và doanh nghiệp nhỏ lựa chọn nhập hàng không rõ nguồn gốc, không có chứng từ hợp pháp để kinh doanh qua các kênh như Facebook, TikTok, Shopee, Zalo... Điều này có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng nhưng tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng.
Hàng hóa không có nguồn gốc hợp pháp không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng, mà còn đe dọa tính minh bạch và an toàn của thị trường. Do đó, việc hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan là điều bắt buộc đối với bất kỳ ai đang tham gia hoạt động kinh doanh.
2. Thế nào là hàng hóa không có nguồn gốc, chứng từ hợp pháp?
Hàng hóa được xem là không có nguồn gốc, xuất xứ hợp pháp khi không đáp ứng một trong các điều kiện sau:
-
Không có hóa đơn, chứng từ chứng minh được nguồn gốc xuất xứ;
-
Không có thông tin về nơi sản xuất, nhà nhập khẩu hoặc phân phối;
-
Không được dán nhãn theo đúng quy định;
-
Không công bố chất lượng đối với các loại hàng bắt buộc (như mỹ phẩm, thực phẩm, dược phẩm...);
-
Không thực hiện thủ tục thông quan hợp pháp nếu là hàng nhập khẩu.
Một số ví dụ phổ biến:
-
Mỹ phẩm xách tay không rõ nơi sản xuất, không có hóa đơn;
-
Hàng điện tử, điện thoại trôi nổi, không có phiếu bảo hành;
-
Sản phẩm handmade không được kiểm định chất lượng;
-
Hàng Trung Quốc gắn nhãn mác hàng Việt để đánh lừa người tiêu dùng.
3. Căn cứ pháp lý về việc xử lý hàng hóa không rõ nguồn gốc
Pháp luật Việt Nam hiện hành đã có hệ thống quy định đầy đủ nhằm xử lý các hành vi liên quan đến kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, cụ thể như sau:
3.1. Luật Thương mại 2005
-
Điều 39 quy định: Hàng hóa lưu thông trên thị trường phải có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp.
-
Thiếu hóa đơn chứng từ, hàng hóa sẽ bị coi là không hợp pháp và có thể bị tịch thu.
3.2. Luật Quản lý thuế 2019
-
Điều 16 yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh phải lưu giữ và cung cấp hóa đơn, chứng từ để chứng minh nguồn gốc, giá trị hàng hóa.
-
Không có hóa đơn đồng nghĩa với việc vi phạm nghĩa vụ thuế.
3.3. Nghị định 98/2020/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 129/2021/NĐ-CP
Quy định rõ các mức phạt hành chính trong lĩnh vực thương mại và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng:
-
Phạt từ 500.000 đồng đến 50.000.000 đồng với hành vi kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc.
-
Phạt từ 1.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng nếu không xuất trình được hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
-
Đối với sản phẩm như mỹ phẩm, thực phẩm không công bố chất lượng: Phạt từ 30.000.000 đến 70.000.000 đồng.
-
Kèm theo có thể là tịch thu hàng hóa, đình chỉ hoạt động, buộc tiêu hủy hoặc thu hồi.
3.4. Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)
Khi hành vi vi phạm đạt đến mức độ nghiêm trọng, có thể bị truy tố hình sự theo các điều sau:
-
Điều 188: Tội buôn lậu – có thể bị phạt tù lên đến 15 năm, tịch thu tài sản.
-
Điều 190: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả – phạt tù từ 2 năm đến 15 năm, phạt tiền đến 10 tỷ đồng.
4. Rủi ro pháp lý khi kinh doanh sản phẩm không rõ nguồn gốc
❌ 1. Xử phạt hành chính và tịch thu hàng hóa
Người kinh doanh không thể xuất trình hóa đơn, chứng từ sẽ bị lập biên bản xử phạt và tịch thu toàn bộ lô hàng. Ngoài ra, còn bị đình chỉ hoạt động kinh doanh tạm thời.
❌ 2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
Nếu số lượng hàng hóa lớn hoặc có tính tổ chức, người vi phạm có thể bị khởi tố về tội buôn lậu hoặc sản xuất, buôn bán hàng giả theo Bộ luật Hình sự.
❌ 3. Bị khóa tài khoản bán hàng, cấm vĩnh viễn trên nền tảng
Các sàn TMĐT (Shopee, Lazada) và mạng xã hội (Facebook, TikTok) có cơ chế báo cáo hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc. Nếu bị phát hiện, tài khoản sẽ bị khóa vĩnh viễn, gây thiệt hại lớn cho người kinh doanh.
❌ 4. Mất uy tín, thiệt hại kinh tế lâu dài
Một lần vi phạm có thể làm mất uy tín thương hiệu, mất lòng tin khách hàng, từ đó ảnh hưởng tới toàn bộ kế hoạch kinh doanh lâu dài.
❌ 5. Nguy cơ bị khách hàng kiện, đòi bồi thường
Nếu người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi sản phẩm giả, hàng kém chất lượng, họ hoàn toàn có quyền khởi kiện dân sự hoặc yêu cầu bồi thường, gây tổn thất tài chính lớn.
5. Giải pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý khi kinh doanh
✅ Lựa chọn nguồn hàng rõ ràng, hợp pháp
Luôn làm việc với nhà cung cấp có uy tín, đầy đủ giấy tờ hợp pháp như:
-
Hợp đồng mua bán;
-
Hóa đơn giá trị gia tăng (VAT);
-
Phiếu xuất kho;
-
Giấy công bố chất lượng sản phẩm (nếu cần).
✅ Kiểm tra và lưu trữ chứng từ đầy đủ
Lưu trữ tất cả tài liệu, hóa đơn, hình ảnh, thông tin hàng hóa dưới dạng bản cứng hoặc điện tử để sẵn sàng xuất trình khi bị thanh tra, kiểm tra.
✅ Thực hiện công bố chất lượng đối với các sản phẩm đặc thù
Các sản phẩm như mỹ phẩm, thực phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc… cần được công bố chất lượng theo đúng quy định của Bộ Y tế hoặc Sở Công Thương.
✅ Dán nhãn hàng hóa theo đúng quy định pháp luật
Thông tin cần có trên nhãn:
-
Tên hàng hóa, xuất xứ;
-
Thành phần, hướng dẫn sử dụng;
-
Tên và địa chỉ của nhà sản xuất/nhà phân phối;
-
Ngày sản xuất, hạn sử dụng;
-
Mã vạch, số công bố (nếu có).
✅ Tư vấn pháp lý chuyên nghiệp khi kinh doanh hàng đặc biệt
Đối với những loại hàng nhạy cảm hoặc phức tạp về thủ tục pháp lý (dược phẩm, thực phẩm nhập khẩu, hóa chất…), hãy chủ động tham vấn luật sư hoặc chuyên gia pháp lý trước khi kinh doanh.
.jpg)
6. Kết luận
Việc kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, không có chứng từ hợp pháp là con đường ngắn nhất dẫn đến rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Trong môi trường pháp luật ngày càng chặt chẽ và người tiêu dùng ngày càng thông minh, chỉ những ai kinh doanh minh bạch – hợp pháp – có trách nhiệm mới có thể tồn tại và phát triển bền vững.
Hãy kinh doanh bằng sự hiểu biết và tuân thủ pháp luật để bảo vệ chính mình và cộng đồng.
🔗 Xem thêm bài viết liên quan trên Blog Người Làm Luật:
Tác giả: Người Làm Luật – Chia sẻ kiến thức pháp lý, hỗ trợ kinh doanh hợp pháp, an toàn và bền vững.
.jpg)
Nhận xét